De regelgeving in agrifood, visserij en natuur verandert sterk door datagedreven werken. Real-time monitoring maakt handhaving op naleving van regelgeving efficiënter, bijvoorbeeld met sensoren en satellieten. Regels kunnen dynamisch en sneller worden aangepast op basis van actuele data, zoals visquota of impact op de omgeving. Transparantie neemt toe door toepassing van technologieën zoals blockchain, omdat bedrijven hun processen beter kunnen verantwoorden. Privacy- en ethische vraagstukken krijgen meer aandacht, zoals bij het gebruik van drones en digitale monitoring. Internationale harmonisatie van regels wordt belangrijker vanwege grensoverschrijdende data. Wat zijn de consequenties van datagedreven werken (zoals met doelsturing) en regelgeving op voor alle betrokken partijen en wat vraagt het van de overheid?

Slimme technologieën stimuleren transities, ook binnen agrifood, visserij en natuur. Digitalisering en standaardisering verhogen de interoperabiliteit en vergemakkelijken (inter)nationale samenwerking. AI-modellen ondersteunen adaptieve beleidsvorming op basis van actuele gegevens. Het maakt duurzame innovaties schaalbaar door automatisering en kostenreductie. Samen zorgen deze instrumenten voor versnelling, efficiëntie en effectiviteit in de doorontwikkeling naar een duurzame landbouw, visserij en voedselproductie en een robuuste natuur. Data democratiseert toegang tot kennis, zodat ook kleine spelers in de keten profiteren. Hierdoor wordt data de ruggengraat van een duurzamere toekomst.

Voedsel en ecologische diensten zijn meer waard mét de juiste data van boeren, vissers, telers en de toeleverende ketens. De informatie uit deze data helpt zowel de consument als bedrijven betere beslissingen te nemen, risico’s te verminderen, efficiënter te produceren en duurzaamheid te bevorderen. Voorspellende analyses op basis van deze data maken nauwkeurigere prognoses van vraag en aanbod mogelijk en verbeteren zo de logistieke planning. Ook is transparant gebruik van data essentieel bij het realiseren van toegevoegde waarde van voedsel en diensten. Kortom, data van boer, visser en teler vormt de basis voor een efficiëntere, veiligere, duurzamere en meer winstgevende agrifood- en visserijsector.

Door de juiste informatie op het juiste moment te delen kunnen voor productieketens vaak voordelen behaald worden op allerlei gebieden. Denk aan logistieke optimalisatie, planning, afstemming vraag en aanbod, kwaliteit, etc. Het belang van de gehele keten is vaak wel zichtbaar maar de uitdaging ligt daarin dat degene die data aanlevert niet altijd degene is die het voordeel geniet. Daarom is het belangrijk om naast technische voorwaarden méér aandacht te hebben voor samenwerking en de bijbehorende spelregels in de productieketen. Hoe krijg je alle partijen zover om data te delen over (horizontale, open) ketens heen? Welke waarde creëer je voor de keten en voor jezelf als ketenspeler? En welk gedrag is daarbij wenselijk?

Datakwaliteit en borging zijn essentieel in de agrifood, visserij en natuur voor het waarborgen van betrouwbare informatie. Het verzamelen van nauwkeurige data over bijvoorbeeld gewasgroei, vispopulaties en biodiversiteit is essentieel voor een goede besluitvorming. Dit omvat het waarborgen van de juistheid, consistentie en tijdigheid van de gegevens. Data moeten goed worden opgeslagen en toegankelijk zijn voor stakeholders, en er moeten mechanismen zijn voor kwaliteitscontrole en -verbetering. Borging van datakwaliteit kan door standaarden en richtlijnen te implementeren, evenals door training van personeel en het gebruik van technologieën zoals sensoren en GIS-systemen. Effectieve datakwaliteit draagt bij aan het optimaliseren van productieprocessen, het beschermen van ecosystemen en het verbeteren van beleidsvorming in de sectoren en daarmee ook tot beter toezicht.

In de complexe - vaak internationale - ketens van vandaag kennen we niet altijd alle actoren in de keten. Hoe zorgen we ervoor dat we vertrouwen blijven hebben in het voedsel dat we consumeren, zonder dat we noodzakelijk alle spelers in de keten kennen? En hoe kunnen we het vertrouwen van consumenten van onze eigen producten behouden en zelfs versterken? Data en meer specifiek betrouwbare data speelt hierin een cruciale rol. Betrouwbare data is de basis voor het opbouwen van vertrouwen in de complexe, vaak onbekende ketens van de hedendaagse voedselindustrie. Het zorgt ervoor dat consumenten met zekerheid kunnen kiezen voor producten die veilig, duurzaam en ethisch verantwoord zijn, terwijl het bedrijven helpt om transparant, verantwoord en innovatief te blijven werken.

Onze agrifoodproducten en de bijbehorende data gaan over grenzen heen, dus ook de samenwerking, regelgeving en standaardisatie voor data-uitwisseling moeten internationaal afgestemd worden. Tegelijkertijd is het ook belangrijk dat data over natuur en leefomgeving over grenzen heen wordt gedeeld, aangezien ecologische kwesties zoals biodiversiteit en klimaatverandering geen nationale grenzen kennen. Het bevorderen van grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van data is dan ook cruciaal voor een duurzame toekomst. Wat gebeurt er in Europa en verder daarbuiten op het gebied van samenwerking, regelgeving en standaardisatie om datauitwisseling over grenzen heen mogelijk te maken?

Productiebedrijven, systemen en machines worden steeds slimmer en genereren, voorzien van sensoren en camera's, steeds meer data die voor de sturing van processen relevant is. Sommige toepassingen gaan nog een stap verder en hebben te maken met een machine-to-machine communicatie, zonder tussenkomst van een mens (connected equipment en internet of things). Daarbij is de eenduidigheid van data een keiharde randvoorwaarde. Dit geldt zowel voor de inhoud van de data als de te hanteren communicatie mechanismen.

Wanneer we kijken naar innovatie op het gebied van digitalisering en technologie, dan ligt de nadruk vaak op de technische aspecten daarvan. Echter, de rol van de mens blijft cruciaal bij de adoptie van digitalisering en technologie. Het vereist een andere mindset en (digitale) vaardigheden. Dit gaat enerzijds over hard skills zoals programmeren en data analyseren, maar anderzijds ook over soft skills zoals aanpassingsvermogen, ondernemerschap en analytisch vermogen. Bovendien drijven emotionele en individuele afwegingen, bijvoorbeeld omtrent het delen van data, voor een belangrijk deel de motivatie en adoptie van innovaties. Wat vereist de ‘menselijke maat’ en hoe nemen we ze mee in onze digitale projecten?

Overheden stimuleren datacollectie en data-uitwisseling door het ontwikkelen van beleidskaders en infrastructuren die samenwerking tussen verschillende sectoren bevorderen. Initiatieven zoals open data-platformen en nationale datastandaarden zorgen voor transparantie en toegankelijke informatie. In de domeinen agrifood, visserij en natuur ondersteunen overheden projecten die gegevensuitwisseling tussen bedrijven, onderzoekers en beleidsmakers vergemakkelijken, zoals de Europese Digitale Agenda en het Europese Open Data Initiatief. Daarnaast worden platforms voor realtime data-analyse opgezet om efficiënte besluitvorming te ondersteunen, bijvoorbeeld in het kader van klimaatverandering en natuurbehoud. De initiatieven die in deze sessie voorbij komen helpen bij het bevorderen van duurzame ontwikkeling en het verbeteren van prestaties in de domeinen.

Cybersecurity en wetgeving zoals NIS2 (Netwerk- en Informatiesystemen-richtlijn) hebben grote implicaties voor bedrijven in agri, food, visserij en leefomgeving, omdat deze sectoren steeds afhankelijker worden van digitale systemen en data-uitwisseling. NIS2 verplicht bedrijven om hun cybersecurity op orde te brengen, waaronder het beveiligen van kritieke infrastructuur en het implementeren van incidentmanagementprocessen. Dit vraagt om investeringen in technologie, expertise en bewustwording om cyberaanvallen en datalekken te voorkomen. Tegelijkertijd moeten bedrijven voldoen aan strengere rapportage- en nalevingsvereisten, wat extra administratieve lasten met zich meebrengt. Effectieve naleving beschermt echter niet alleen individuele bedrijven, maar versterkt ook de veerkracht en duurzaamheid van de hele sector tegen digitale dreigingen. Wat betekent dit voor jou en jouw organisatie?

Experimenteerlocaties in voedselproductie, visserij en natuur bieden een cruciale meerwaarde door innovatie en duurzaamheid te stimuleren. Ze fungeren als testomgevingen waar nieuwe technieken, zoals precisielandbouw en duurzame visserij, veilig kunnen worden ontwikkeld en beoordeeld. Deze locaties minimaliseren risico’s en bieden evidence-based inzichten voor beleid en regelgeving. Door samenwerking tussen boeren, vissers, wetenschappers en beleidsmakers bevorderen ze kennisdeling en interdisciplinaire oplossingen. Experimenteerlocaties helpen ook klimaatveranderingseffecten beter te begrijpen en mitigatiestrategieën te ontwikkelen. Ze creëren draagvlak via educatie en voorlichting, en bevorderen brede adoptie van duurzame innovaties, wat essentieel is voor toekomstbestendige voedsel- en natuursystemen.

Digitalisering stopt niet bij landsgrenzen. Europese en internationale regelgevingen, innovaties en de globalisering van economieën vragen om afstemming over landen heen. Nederland en Vlaanderen nemen hier hun verantwoordelijkheid en spelen (ook) hier een belangrijke rol. In deze sessie geven we inzichten in een aantal interessante use cases in lopende Horizon Europe, Digital Europe en Interreg -projecten.

Het Europees Partnership programma Digitalisering richt zich op het versnellen van de digitale transformatie in Europa. Het ondersteunt samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden om de digitale infrastructuur te versterken en innovaties te bevorderen. In deze sessie komen een aantal use cases aan bod die zijn gehonoreerd in de openstelling EIP Digitalisering 2024.

Digitalisering verandert de aard van werk voor boeren, telers, vissers en natuurbeheerders. Naast de inhoudelijke, technologische innovatie is het slagen ervan daarom ook afhankelijk van factoren die te maken hebben met de adoptie van de nieuwe technologie. Zo speelt gevoel en emotie een rol, maar ook de vaardigheden en het kennisniveau dat nodig is om voordelen te kunnen zien, duiden en inschatten zijn van invloed.In deze sessie komen een aantal ervaringen en voorbeelden van de niet-technologische factoren die de adoptie van digitalisering en technologie beïnvloeden aan bod.

In de voor LVVN relevante sectoren waar versnelling van digitalisering cruciaal is, dient ook de overheid haar beleidsprocessen en dienstverlening versneld te digitaliseren. In deze sessie nemen we u mee met een aantal voorbeelden die LVVN, RVO, NVWA en andere overheidsinstanties zelf ter hand nemen en ontwikkelen in samenwerking met partijen uit verschillende sectoren.

Binnen het Agrifood programma van het NXTGEN Hightech Groeifonds wordt de komende jaren gewerkt aan de ontwikkeling van een voedselproductie waar minder arbeid nodig is. Dit programma is gebaseerd op een 18-tal usecases waarbinnen consortia van bedrijven en onderzoeksinstellingen samenwerken. Doel is om open teelten, glastuinbouw en voedselverwerking meer handsfree te maken door samen te werken met experts binnen deelgebieden zoals automatisering, robotisering en digitalisering. In deze sessie zullen een aantal van deze usecases uitgelicht worden.

Nederland kent een veelheid aan experimenteerlocaties, fieldlabs, praktijkclusters, hotspots, meeting points en proeflocaties. Op deze, vaak regionaal georganiseerde plaatsen vinden bedrijfsleven, overheid, onderzoek en onderwijs elkaar vaak op een problematiek, thema of (deel)sector. Omdat deze initiatieven vaak vanuit een uitdaging of kans zijn ontstaan, zit daar veel innovatiekracht. De maturiteit en continuïteit van deze fieldlabs variëren: door de juiste verbinding te maken kunnen zij ingezet worden om praktijkkennis te borgen en kennisverspreiding te vergroten. In deze sessie komen een aantal van deze initiatieven aan bod.

Zijn centrale databases en data-portalen nog van deze tijd? Moet het vanaf nu allemaal decentraal en federatief worden, of ligt de waarheid ergens in het (hybride) midden? Of hangt het van bepaalde factoren af? In deze masterclass gaan we - vanuit de datagedreven agri-food ketens van de toekomst - in op deze drie vraagstukken.

De Europese datastrategie wil van de EU een leider te maken in een datagedreven samenleving. Door een interne markt voor data - publieke én private - te creëren, willen we de Europese economie versterken. Wat betekent dit in de praktijk voor de agrovoedingssector? Welke rol speelt de “Common European Agriculture Data Space", en hoe zit het met data veiligheid en privacy? Wat is de functie van gedragscodes? Deze masterclass schetst het evoluerende wettelijke kader en waar we rekening mee moeten houden bij het beheer van datastromen en datadelen praktijken.

De beloftes van kunstmatige intelligentie zijn groot en deze technologie is in razendsnel tempo onze wereld binnengekomen.  Wat kan dit betekenen voor onze werelden van de groene domeinen? Hoe houden we koeien gezond, akkers in topvorm en kassen optimaal draaiend? En hoe kunnen we AI toepassen binnen andere maatschappelijke thema's zoals het tegengaan van obesitas en het reduceren van stikstofuitstoot? Leer hoe drones, camerabeelden en slimme data-analyse ons helpen ziekten bij vee vroeg te signaleren, gewassen nauwkeurig te monitoren en het beste uit onze landbouwtechnieken te halen. In deze masterclass laten we zien hoe data en AI de toekomst van de agrarische sector vormgeven.

Bij het omgaan met data, data-eigenaarschap en data uitwisseling moeten organisaties en beleidsmakers rekening houden met zowel technische als ethische en socio-economische kwesties. Transparantie, respect voor privacy en gelijkheid zijn hier voorbeelden van. Terwijl nieuwe technologieën en regelgeving zich in een razendsnel tempo blijven ontwikkelen, blijft het een uitdaging om innovatie te combineren met maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het ELSA Lab voor agri-food draagt hieraan bij door te onderzoeken hoe data gedreven innovatie en AI op een ethische, juridische en sociale manier kan worden ingezet, met als doel een duurzamer voedselsysteem. Deze master class is voor iedereen die kennis op wil doen over de combinatie van data gebruik, AI en maatschappelijk verantwoord innoveren.

Data wordt vaak het "nieuwe goud" genoemd – en terecht. Het biedt enorme kansen voor groei, innovatie en concurrentievoordeel. Maar om deze waarde écht te benutten, is meer nodig dan alleen technologie. Digitalisering vraagt om een fundamentele omslag in denken én doen – niet alleen binnen bedrijven, maar in de hele sector. Want echte waarde ontstaat pas als organisaties samenwerken in een nieuw, data-gedreven ecosysteem. In deze masterclass wordt u meegenomen in de wereld van data-gedreven verdienmodellen. Wat betekent digitalisering voor jouw bedrijfsmodel? Welke keuzes kan je maken? En hoe bouw je samen met anderen aan een duurzaam toekomstmodel? Gohar bespreekt verschillende vormen van data-gedreven samenwerking en verdienmodellen – van platformstrategieën tot gedeelde data-infrastructuren.

Steeds meer systemen en apparaten werken met data, maar deze spreken vaak niet dezelfde "taal." De digitale transitie komt pas goed van de grond als data (her)bruikbaar wordt en uitgewisseld kan worden. Dit vergt samenwerking, afspraken, standaarden en technologie. Wat betekent dat in de praktijk?  
Door slim te koppelen, kunnen systemen beter en veiliger samenwerken. Dit  leidt tot efficiëntere processen, minder risico’s, betere beslissingen en minder handmatig werk. De technologie van vandaag biedt de mogelijkheid voor een nieuwe aanpak om systemen en data interoperabel te maken, waarmee we de basis creëren voor andere innovaties zoals federatieve dataruimtes en toepassing van AI. Een soepele gegevensuitwisseling is daarmee de sleutel tot een toekomstbestendige en innovatieve landbouw.
In deze master class laten we zien hoe de sector van klassieke data-uitwisseling transformeert naar een data-keten waarin organisaties en bedrijven optimaal profiteren van technologische innovaties en het gebruik van hun data. Daarbij gaan we in op de organisatorische aspecten en governance, semantiek en betekenis en techologische aspecten van interoperabiliteit.